Coeliakie bij je kind: Symptomen en diagnose
Coeliakie kan een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven van je kind en jullie gezin. Het betekent dat je kind intolerant is voor gluten, maar wat zijn gluten nu precies? En wat betekent dit voor de dagelijkse routine en voeding van je kind?
Hier vind je de antwoorden op enkele essentiële vragen over het omgaan met coeliakie bij je kind.
Wat is coeliakie?
Coeliakie, in Nederland ook bekend als glutenintolerantie, betekent dat iemand gluten niet kan verdragen. Het is belangrijk om te benadrukken dat coeliakie geen allergie voor gluten is.
Bij coeliakie reageert het lichaam zo heftig op gluten in de darmen dat het niet alleen de gluten aanvalt, maar ook de eigen darmcellen beschadigt.
Zelfs een kleine hoeveelheid gluten, zoals een kruimel brood, kan iemand met coeliakie ziek maken, waardoor het als een auto-immuunziekte wordt geclassificeerd. Ongeveer 1 op de 100 mensen in Nederland heeft coeliakie.
Er zijn ook mensen die gevoelig zijn voor gluten zonder dat er sprake is van coeliakie. Hoewel zij geen aantoonbare glutenintolerantie hebben, merken ze wel verbetering in hun symptomen wanneer ze een glutenvrij dieet volgen.
Wat zijn gluten?
Gluten is een groep eiwitten die voorkomt in graansoorten zoals tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Deze eiwitten geven graanproducten hun plakkerige kwaliteit, waardoor brood elastisch wordt en koekjes hun vorm behouden.
Gluten zijn veel te vinden in producten als brood, koek, pasta, taart en pizza, maar worden ook gebruikt als bindmiddel in producten waar je het misschien niet verwacht, zoals soepen, sauzen, snoep en bier.
Verder kunnen producten besmet raken met gluten tijdens de verwerking in fabrieken of op hetzelfde land, waardoor sommige soorten haver(mout), chips en noten niet glutenvrij zijn.
Coeliakie is geen glutenallergie
Hoewel coeliakie vaak verkeerd wordt aangeduid als glutenallergie, zelfs door artsen, is dit onjuist. Coeliakie is geen allergie en daardoor iets wat je niet kunt ontgroeien; het is een levenslange aandoening.
In tegenstelling tot allergieën zoals hooikoorts of notenallergie, waarbij acute allergische reacties optreden, veroorzaakt coeliakie geen onmiddellijke allergische respons.
Daarom is een noodbehandeling met een EpiPen bij coeliakie niet van toepassing. Tarweallergie bestaat wel en kan lijken op een reactie op gluten, maar is daar niet aan gerelateerd.
Er bestaat echter wel iets als een echte glutenallergie, maar dit is een geheel andere aandoening dan coeliakie.
Glutenallergie, soms bakkersastma genoemd, veroorzaakt benauwdheid en irritatie aan de luchtwegen, en komt vooral voor bij mensen die beroepsmatig veel met meel en granen werken, zoals bakkers.
Hoe weet je of je kind coeliakie heeft?
Herkenning van coeliakie bij kinderen kan lastig zijn, maar er zijn enkele aanwijzingen die kunnen helpen:
Genetische aanleg
Hoewel ongeveer 40% van de bevolking de genen heeft die coeliakie kunnen veroorzaken (HLA DQ2 of HLA DQ8), ontwikkelt slechts een klein deel daadwerkelijk de ziekte.
Het hebben van deze genen is een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde om coeliakie te krijgen. Als coeliakie in de familie voorkomt, is de kans groter dat je kind de ziekte ook heeft.
Ontwikkelingsproblemen
Glutenbeschadiging aan de dunne darm beïnvloedt de voedselabsorptie, wat kan leiden tot groeiachterstand of vertraagde motorische ontwikkeling bij kinderen. Ze kunnen een tekort aan energie vertonen, zelfs zonder andere duidelijke symptomen.
Buikpijn
Veel kinderen met coeliakie ervaren regelmatig buikpijn. Als je kind vaak onverklaarbare buikpijn heeft, kan dat een teken zijn van coeliakie.
Veranderingen in de ontlasting
Een veelvoorkomend teken van coeliakie bij kinderen is een afwijkend ontlastingspatroon. Langdurige diarree of obstipatie kan wijzen op coeliakie.
Als je vermoedt dat je kind coeliakie heeft, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor een diagnose.
Symptomen coeliakie
Symptomen van coeliakie bij kinderen variëren sterk en zijn niet altijd consistent. Hier zijn enkele tekenen om op te letten als je vermoedt dat je kind coeliakie heeft:
- Verstoringen in de stoelgang: Dit kan zowel diarree als obstipatie zijn, afhankelijk van het individu.
- Buikpijn: Regelmatig voorkomende buikpijn zonder duidelijke andere oorzaken.
- Vermoeidheid: Een algemeen gebrek aan energie kan een symptoom zijn.
- Verminderde eetlust: Als je kind minder interesse in eten toont dan normaal.
- Misselijkheid en braken: Frequente misselijkheid of terugkerend overgeven.
- Opgezette buik en dunne ledematen: Een opvallend opgeblazen buik terwijl de armen en benen slank blijven.
- Groeiachterstand: Als je kind niet goed groeit of niet volgt op de gebruikelijke groeicurves.
- Donkere kringen onder de ogen: Vaak onterecht toegeschreven aan vermoeidheid, maar kan ook wijzen op voedingstekorten.
Peuters en kleuters kunnen hun symptomen niet altijd goed verwoorden.
Let dus goed op deze lichamelijke signalen en bespreek zorgen met een arts voor verder onderzoek.
Diagnose van coeliakie bij een kind
Als je vermoedt dat je kind glutenintolerant is, is het belangrijk om dit te verifiëren met je huisarts. De huisarts kan je doorverwijzen naar een kinderarts voor verdere evaluatie.
Een bloedtest kan de aanwezigheid van antistoffen tegen gluten in het bloed vaststellen en, indien nodig, kan ook de genetische aanleg voor coeliakie onderzocht worden.
Het is cruciaal om niet te stoppen met het eten van gluten voorafgaand aan het onderzoek, omdat dit de resultaten kan beïnvloeden en het lastiger maakt om een accurate diagnose te stellen.
Coeliakie is een levenslange aandoening, en het is essentieel om een bevestigde diagnose te hebben voordat je een glutenvrij dieet begint.
Bij volwassenen is een darmbiopt vereist om de beschadiging aan de darmen te beoordelen.
Bij jonge kinderen kan een hoge concentratie antistoffen, in combinatie met kenmerkende symptomen, voldoende zijn om de diagnose te stellen zonder een biopt.
Er zijn zelftests beschikbaar die de aanwezigheid van antistoffen tegen gluten in het bloed kunnen detecteren, vergelijkbaar met een zwangerschapstest, maar dan met een druppel bloed.
Deze tests geven een positieve of negatieve uitslag, maar voor een definitieve diagnose is het aanbevolen om deze door een kinderarts te laten bevestigen.
Indien nodig, kan deze arts je doorverwijzen naar gespecialiseerde zorg zoals een diëtist of een kinder-gastro-enteroloog, vooral als een darmbiopt overwogen wordt.
Glutenvrij dieet bij coeliakie
Als blijkt dat je kind coeliakie heeft, is een strikt glutenvrij dieet noodzakelijk. Glutenvrije alternatieven voor brood, pasta en andere dagelijkse ingrediënten zijn ruim beschikbaar in veel supermarkten en online.
Veel supermarkten gebruiken speciale icoontjes om aan te geven welke reguliere producten glutenvrij zijn, en het aanbod van specifieke glutenvrije producten groeit.
Bij een glutenvrij dieet is het cruciaal om ervoor te zorgen dat alle voedsel ook echt glutenvrij is. Dit betekent dat keukengerei dat eerder in aanraking is gekomen met gluten, zoals broodplanken of pollepels, niet meer veilig is voor gebruik.
Ook kruisbesmetting, zoals een broodmes dat terug wordt gestoken in de pindakaas, moet vermeden worden.
Als andere gezinsleden wel gluten eten, is het belangrijk om glutenvrije producten strikt gescheiden te houden. Bewaar deze op de bovenste plank van de (koel)kast, en gebruik aparte snijplanken, pollepels, en opbergbakjes in een afwijkende kleur.
Zorg altijd voor schone handen en schone materialen om kruisbesmetting te voorkomen.
Gluten in non-food
Gluten zijn niet alleen aanwezig in voedsel, maar ook in alledaagse en speelproducten die je kind gebruikt of waarmee hij in contact komt. Gluten kunnen voorkomen in:
- Waskrijt, verf, lijm, stoepkrijt en klei
- Schmink en make-up
- Zonnebrandcrème
- Voer van huisdieren, zoals brokjes, stro en hooi
Hoewel deze producten normaal gesproken niet worden geconsumeerd en gluten niet door de huid worden opgenomen, kunnen ze toch een risico vormen.
Gluten kunnen via de handen van je kind in zijn mond terechtkomen. Dit betekent echter niet dat je kind deze producten moet vermijden.
Controleer de verpakking op glutenvrije alternatieven en zorg ervoor dat je kind zijn handen wast na het aanraken van bijvoorbeeld huisdiervoer of na het spelen met potentieel besmette producten, voordat hij eet.
Met goede handhygiëne kan je kind veilig spelen en omgaan met deze producten.
Coeliakie in de omgeving en je kind
Als je kind gediagnosticeerd is met coeliakie, is het belangrijk om zijn directe omgeving, zoals schoolpersoneel en andere ouders, te informeren over zijn glutenintolerantie.
Zo kunnen zij ook rekening houden met zijn dieetbehoeften. Leer je kind het belang van handen wassen voor het eten en het niet zomaar accepteren van snacks van anderen.
Bespreek met andere ouders en leerkrachten mogelijkheden voor glutenvrije traktaties en zorg altijd dat je kind reserve-eten bij zich heeft.
Bij uitstapjes kun je locaties kiezen die glutenvrije opties bieden. Veel restaurants, pretparken en dierentuinen bieden tegenwoordig glutenvrije alternatieven aan.
Blijf op de hoogte
Mis geen enkel artikel meer, schrijf je in en blijf op de hoogte!
About the Author: Michelle Marits
