13 wekenecho, wat houdt deze echo precies in?
Tijdens hun zwangerschap kunnen vrouwen kiezen voor twee belangrijke echo-onderzoeken als onderdeel van de prenatale screening: een echo rond 13 weken en een andere rond 20 weken. Deze keuze is volledig aan jou. Nu vraag je je misschien af wat de echo rond 13 weken inhoudt en wat er tijdens dit onderzoek specifiek wordt bekeken.
Wat is de 13 wekenecho?
De echo bij 13 weken is een gedetailleerd echoscopisch onderzoek dat gericht is op het vaststellen van eventuele ernstige fysieke afwijkingen bij je ongeboren kind. Deze mogelijkheid bestaat sinds 1 september 2021 voor vrouwen die tussen 12 weken + 3 dagen en 14 weken + 3 dagen zwanger zijn. Al rond de 11e week van de zwangerschap kun je een termijnecho laten uitvoeren. Deze echo is bedoeld om de verwachte bevallingsdatum vast te stellen, te controleren of het hartje van de baby klopt, en om te zien of je misschien een meerling verwacht. Wanneer je de 20 weken van je zwangerschap bereikt, wordt er nog een uitgebreidere 20-wekenecho aangeboden, waarbij eveneens gezocht wordt naar fysieke afwijkingen bij de baby.
Verschil tussen de 13 wekenecho en 20 wekenecho
De echo die rond 13 weken wordt uitgevoerd staat bekend als het eerste trimester Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO), terwijl de echo bij 20 weken bekend staat als het tweede trimester SEO. Hoewel deze twee echo’s vergelijkbaar zijn in hun aanpak, zijn ze niet onderling vervangbaar. De 13-wekenecho maakt op dit moment deel uit van een wetenschappelijk onderzoek genaamd IMITAS, dat de voor- en nadelen van vroege echoscopische onderzoeken evalueert. Het staat je vrij om zelf te beslissen of je deze echo, of welke andere echo dan ook, wilt laten uitvoeren.
Waarom een 13 wekenecho?
Tegen de tijd dat je 13 weken zwanger bent, zijn de ontwikkeling van de organen, ledematen en het zenuwstelsel van je baby al in een vergevorderd stadium. Dit maakt het mogelijk dat tijdens de 13-wekenecho ongeveer de helft van de afwijkingen geïdentificeerd kan worden die anders vaak pas bij de 20-wekenecho aan het licht komen. Dit vroege stadium van detectie biedt de mogelijkheid voor aanvullende onderzoeken en het tijdig opstellen van een behandelplan.
Bij een bijzonder zorgwekkende uitslag krijgen aanstaande ouders meer tijd om te overwegen of ze de zwangerschap willen voortzetten of niet. In gevallen waarbij de baby een levensbedreigende aandoening heeft, is in Nederland het beëindigen van de zwangerschap toegestaan tot 24 weken. Na de 20-wekenecho blijft er beduidend minder tijd over om zo’n gewichtige beslissing te nemen.
Wat wordt er onderzocht bij de 13 wekenecho?
Gedurende de echoscopische beoordeling rond 13 weken zwangerschap richt de aandacht zich op verschillende aspecten van de baby, waaronder de schedel, het hart, de buik, armen en benen, de wervelkolom en de nekplooi. Tevens wordt er gekeken naar de placenta en het vruchtwater. Hoewel de 13-wekenecho minder afwijkingen kan detecteren dan de 20-wekenecho, zijn sommige ernstige afwijkingen op dit vroege stadium al zichtbaar.
Andere afwijkingen ontwikkelen zich later of zijn op 13 weken niet waarneembaar omdat de baby nog te klein is. Bijvoorbeeld, een open rug of een open schedel kunnen opgemerkt worden, maar hartafwijkingen zijn meestal nog niet zichtbaar. Daarom kan de 13-wekenecho niet dienen als een vervanging voor de 20-wekenecho.
Voordeel 13 wekenecho
Een belangrijk voordeel van het Structureel Echoscopisch Onderzoek in het eerste trimester is de gewonnen tijd. Je krijgt hierdoor al vroeg in de zwangerschap meer inzicht in de gezondheid van je kind. Over het algemeen is de uitslag van deze echo geruststellend; internationaal onderzoek toont aan dat bij ongeveer 95% van de baby’s geen afwijkingen worden gevonden bij de 13-wekenecho.
Wanneer de uitslag onverhoopt niet goed is, biedt het vroege tijdstip van deze echo het voordeel dat je snel geïnformeerd bent en eerder actie kunt ondernemen. Aan de andere kant, als de uitslag positief is, biedt dit een welkome geruststelling, hoewel een goede uitslag natuurlijk nooit absolute zekerheid geeft.
Nadeel 13 wekenecho
Een potentieel nadeel van een vroege echo zoals die bij 13 weken is dat een afwijkende bevinding kan leiden tot aanvullende onderzoeken. Als uit deze vervolgonderzoeken blijkt dat alles in orde is, kan het zijn dat je onnodig een periode van onzekerheid en stress hebt doorstaan.
Het is mogelijk dat deze onzekerheid gedurende de rest van de zwangerschap blijft bestaan, om uiteindelijk na de geboorte te ontdekken dat je baby volledig gezond is en alle zorgen ongegrond waren. Bovendien kan de 13-wekenecho soms onterecht een gevoel van geruststelling geven, terwijl er later in de zwangerschap of zelfs na de geboorte alsnog afwijkingen aan het licht kunnen komen. Afwijkingen die soms pas bij de 20-wekenecho of na de geboorte worden ontdekt.
Is de 13 wekenecho verplicht?
Het is belangrijk om te weten dat geen enkel medisch onderzoek, inclusief echo’s die deel uitmaken van prenatale screening, verplicht is. Je zorgverlener, of dat nu een verloskundige of gynaecoloog is, zal je gedetailleerde informatie verstrekken over deze onderzoeken. Op basis van deze informatie kun je zelf beslissen of je de onderzoeken, waaronder de 13-wekenecho, wilt laten uitvoeren of niet.
Vervanging voor termijnecho of NIPT?
Het is belangrijk om te beseffen dat de 13-wekenecho de 20-wekenecho niet kan vervangen omdat deze te vroeg in de zwangerschap plaatsvindt. Evenzo is de termijnecho een apart onderzoek dat unieke en andere informatie oplevert dan de 13-wekenecho.
Daarnaast dient de 13-wekenecho niet als alternatief voor de NIPT (Niet-Invasieve Prenatale Test). De NIPT is een bloedtest bij de moeder die kan aangeven of er tekenen zijn van het Down-, Edwards- of Patausyndroom bij het kind. Bij de NIPT is er ook de optie om secundaire bevindingen te onderzoeken, wat inzicht kan geven in andere mogelijke chromosomale afwijkingen, variërend van mild tot ernstig, zowel in de placenta als soms bij de moeder.
Hoewel tijdens de 13-wekenecho soms lichamelijke afwijkingen geconstateerd kunnen worden die geassocieerd worden met syndromen zoals Down, Edwards of Patau, of andere erfelijke aandoeningen, is deze echo hier niet primair op gericht. Voor het specifiek vaststellen van chromosoomafwijkingen is aanvullend onderzoek nodig, wat niet door de 13-wekenecho zelf wordt geboden.
Automatisch meedoen aan wetenschappelijk onderzoek
Als je besluit de 13-wekenecho te ondergaan, neem je automatisch deel aan de IMITAS-studie (Implementation of First Trimester Anomaly Scan). Dit wetenschappelijk onderzoek is gericht op het bepalen van de voor- en nadelen van de 13-wekenecho. Op basis van de uitkomsten van deze studie zal het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) beslissen of de 13-wekenecho een permanente plaats krijgt binnen het aanbod van prenatale screenings.
Deze studie is momenteel nog gaande. Wanneer je kiest voor de 13-wekenecho, wordt je gevraagd een toestemmingsformulier te ondertekenen. Hiermee geef je toestemming voor het gebruik van je gegevens in het onderzoek en stem je ermee in dat je mogelijk benaderd wordt voor aanvullend onderzoek, zoals het invullen van vragenlijsten of deelnemen aan interviews.
Geslachtsbepaling
Tijdens de echo rond 13 weken wordt het geslacht van de baby niet bepaald, en het is ook niet toegestaan voor de echoscopist om deze informatie te onthullen, zelfs als het zichtbaar zou zijn. Bij de echo rond 20 weken is het vaststellen van het geslacht eveneens geen standaard onderdeel van de procedure. Echter, in dit stadium van de zwangerschap, als je het wilt weten, kan de echoscopist wel nagaan of je een jongen of een meisje verwacht.
Blijf op de hoogte
Mis geen enkel artikel meer, schrijf je in en blijf op de hoogte!
About the Author: Michelle Marits
