Wanneer je menstruatie voor een langere periode uitblijft en zwangerschap niet de oorzaak is, kan er sprake zijn van amenorroe. Deze aandoening kan door verschillende factoren worden veroorzaakt.

Als je menstruatie uitblijft en je hebt een kinderwens, dan kunnen zorgen snel de overhand nemen. Maar wat betekent amenorroe precies? Wat zijn de mogelijke symptomen? En welke stappen kun je ondernemen om je menstruatiecyclus weer op gang te krijgen?

In dit artikel ontdek je alles wat je moet weten over amenorroe.

Wat is amenorroe?

Amenorroe betekent dat je gedurende een periode van meer dan zes maanden geen menstruatie hebt gehad. Dit kan verschillende oorzaken hebben en komt voor in verschillende situaties, zoals:

• Na de bevalling, wanneer je menstruatie niet terugkeert.
• Als je plotseling stopt met menstrueren en dit langer dan zes maanden aanhoudt.
• Wanneer je op je 16e nog geen menstruatie hebt gehad, terwijl de meeste meisjes tussen hun 11e en 16e jaar voor het eerst ongesteld worden.
• Als je binnen vijf jaar na het begin van je borstontwikkeling nog niet ongesteld bent geweest, terwijl dit normaal gesproken twee jaar na de borstontwikkeling gebeurt.

Amenorroe kan worden onderverdeeld in drie categorieën: primaire amenorroe, secundaire amenorroe en oligomenorroe.

Primaire amenorroe

Primaire amenorroe betekent dat je op je 16e nog geen menstruatie hebt gehad. Sommige meisjes beginnen simpelweg later met menstrueren dan anderen, maar er kan ook een onderliggende oorzaak zijn.

Het hoeft niet altijd een medische aandoening te betekenen, maar het is belangrijk om op te letten. Je kunt het beste contact opnemen met je huisarts in de volgende gevallen:

• Als je zwanger bent.
• Als je intensief sport.
• Bij extreme stress.
• Als je een eetstoornis hebt en last hebt van ondergewicht. Je kunt je BMI berekenen om te zien of je gewicht in de gezonde range valt.
• Als je nog geen borst- of schaamhaarontwikkeling hebt.
• Als je een jaar na het begin van je borstontwikkeling nog niet ongesteld bent geworden.

Secundaire amenorroe

Bij secundaire amenorroe ben je eerder wel ongesteld geweest, maar is je menstruatie plotseling gestopt. Als dit langer dan zes maanden aanhoudt, spreekt men van secundaire amenorroe.

Soms kan je menstruatie vanzelf weer op gang komen, maar in de volgende gevallen is het verstandig om naar je huisarts te gaan:

• Bij extreme stress.
• Als je ondergewicht hebt. Gebruik een BMI-calculator om je gewicht te controleren.
• Als je een kinderwens hebt.
• Als je recent veel bent aangekomen en obesitas hebt ontwikkeld.
• Als je last hebt van andere klachten of aandoeningen, zoals buikpijn of diabetes.

Oligomenorroe

Oligomenorroe betekent dat je wel menstrueert, maar zeer onregelmatig. Je menstruatie blijft langer dan 42 dagen uit, maar korter dan zes maanden. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als je stopt met de pil of andere vormen van hormonale anticonceptie.

Maak je je zorgen, dan is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts.

Waarom blijf je ongesteldheid uit?

Om te menstrueren moet een meisje de puberteit doormaken. Tijdens deze periode sturen de hersenen signalen in de vorm van hormonen naar de baarmoeder en eierstokken, waardoor de baarmoeder een slijmvlieslaag opbouwt en de eierstokken een eicel ontwikkelen en een eisprong veroorzaken.

Zowel lichamelijke als psychologische factoren kunnen dit proces verstoren en ervoor zorgen dat je menstruatie uitblijft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je:

• Zwanger bent.
• Borstvoeding geeft, wat door hormonale veranderingen tijdelijk je menstruatie kan onderbreken.
• Recent bent gestopt met hormonale anticonceptie; het kan een tijdje duren voordat je menstruatie weer op gang komt, maar dit herstelt zich meestal vanzelf.
• Veel stress ervaart.
• Last hebt van onder- of overgewicht, bijvoorbeeld door een eetstoornis of extreem sporten.
• In de overgang bent gekomen. De overgang begint meestal rond het 45e levensjaar, maar kan ook eerder of later optreden, wat je menstruatie kan beïnvloeden.
• Aangeboren afwijkingen hebt aan de vagina of baarmoeder.
• Hormonale stoornissen hebt.
• Problemen hebt met de schildklier, die verantwoordelijk is voor het reguleren van veel processen in je lichaam. Een schildklier die te snel of te langzaam werkt kan je menstruatie beïnvloeden.
• PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) hebt, wat kan leiden tot het uitblijven van de eisprong en menstruatie.
• Bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva, gebruikt die je hormoonbalans kunnen verstoren en je menstruatie kunnen beïnvloeden.

Als je je zorgen maakt, is het altijd verstandig om een afspraak te maken met je huisarts om de oorzaak te achterhalen.

Hoe wordt amenorroe vastgesteld?

Om de diagnose amenorroe te kunnen stellen, zal de huisarts eerst een grondig beeld willen krijgen van jouw gezondheid en menstruatiegeschiedenis.

Als je eerder wel hebt gemenstrueerd, kun je vragen verwachten als:

• Wanneer begon je puberteit?
• Wanneer had je je eerste menstruatie?
• Wanneer was je laatste menstruatie?
• Hoe lang duurde je menstruatie per keer?
• Wat was de tijdsduur tussen twee menstruaties?
• Is er een kans dat je zwanger bent?
• Heb je last van lichamelijke klachten?
• Hoe hoog is je stressniveau momenteel?
• Heb je in het verleden extreme stress ervaren?
• Gebruik je medicijnen?
• Gebruik je (hormonale) anticonceptie?
• Hoe vaak en intensief sport je?
• Wat zijn je eetgewoontes?

Als je nog niet ongesteld bent geweest, zal de huisarts – naast de laatste zeven vragen – ook vragen naar:

• Wanneer begon je borstontwikkeling?
• Heb je schaamhaarontwikkeling gehad?

Daarnaast zal de huisarts een lichamelijk onderzoek doen, waarbij hij onder andere controleert:

• De werking van je schildklier
• De conditie van je huid
• Je lichaamsgewicht
• Ontwikkeling van je borsten
• Lichaamsbeharing
• Aanwezigheid van acne
• Eventueel de conditie van je vagina en schaamlippen
• Eventueel een echo of scan van je eierstokken en baarmoeder
• Een bloedonderzoek om je hormoonspiegels te controleren
• Een zwangerschapstest

Op basis van deze bevindingen kan de huisarts een diagnose stellen en samen met jou bespreken welke behandelingsoptie het beste bij jouw situatie past.

Welke behandelingen zijn beschikbaar?

Er zijn diverse behandelingen mogelijk voor amenorroe, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Soms is het een kwestie van afwachten tot je menstruatie vanzelf weer op gang komt, terwijl in andere gevallen medicatie kan helpen om dit proces te versnellen.

Als er meerdere factoren bijdragen aan het uitblijven van je menstruatie, kun je ook denken aan de volgende opties:

• Bijhouden van je menstruatiecyclus met een menstruatiekalender.
• Het monitoren van je eet- en sportgewoontes.
• Aanpassingen in je leefstijl doorvoeren, zoals het verminderen van stress of het verbeteren van je voeding.
• Je huisarts kan andere specialisten betrekken om je situatie beter te beoordelen.
• In sommige gevallen kan een doorverwijzing naar een chirurg noodzakelijk zijn.

Zodra je menstruatie weer op gang komt, ben je ook meteen weer vruchtbaar, dus houd hier rekening mee als je nog niet zwanger wilt worden.

Kun je zwanger worden als je amenorroe hebt?

Als je niet menstrueert, heb je waarschijnlijk geen eisprong, wat betekent dat het moeilijker is om zwanger te worden. Toch sluit amenorroe een zwangerschap niet volledig uit. De mogelijkheid om zwanger te worden hangt sterk af van de oorzaak van de amenorroe.

In veel gevallen kunnen behandelingen helpen om de menstruatie en eisprong weer op gang te brengen, waardoor een zwangerschap weer mogelijk wordt.

Bij aandoeningen zoals PCOS kan de kans op een natuurlijke zwangerschap wel kleiner zijn, maar er zijn vaak nog mogelijkheden met medische begeleiding.