Misschien tikt je biologische klok, heb je de juiste partner nog niet gevonden of ben je momenteel nog niet klaar voor kinderen.

In dat geval kun je overwegen om je eicellen in te laten vriezen om jezelf wat extra tijd te geven. Soms kan er ook een minder leuke reden zijn, zoals een noodzakelijke behandeling tegen kanker, waardoor eicellen invriezen een voorzorgsmaatregel wordt.

In dit artikel lees je hoe het invriezen van eicellen in zijn werk gaat, welke risico’s verbonden zijn aan een follikelpunctie en hoe het zit met de vergoeding van deze behandeling.

Wat is eicelvitrificatie?

Eicelvitrificatie is een geavanceerde methode om eicellen snel in te vriezen, waardoor er nauwelijks ijskristallen ontstaan en de eicellen minimaal beschadigen.

De ingevroren eicellen worden bewaard in een vat met vloeibaar stikstof bij een temperatuur van -196°C, wat hun kwaliteit jarenlang behoudt.

In Nederland bieden verschillende ziekenhuizen en fertiliteitsklinieken deze dienst aan.

Hoeveel eicellen heeft een vrouw?

Bij de geboorte hebben meisjes 1-2 miljoen onrijpe eicellen in hun eierstokken. Dit aantal neemt geleidelijk af, met ongeveer 400.000 eicellen bij de puberteit, 25.000 rond het 37e levensjaar, en ongeveer 10.000 na het 40e levensjaar.

Na de menopauze zijn de eicellen volledig opgebruikt. De voorraad verschilt per vrouw en neemt niet alleen in aantal af, maar ook in kwaliteit naarmate je ouder wordt.

Elke menstruatiecyclus rijpt er een eicel in een follikel, die bij de ovulatie vrijkomt, terwijl de overige eicellen in die cyclus afsterven.

Waarom zou je eicellen invriezen?

Eicellen invriezen kan om verschillende redenen een goede keuze zijn, bijvoorbeeld:

• Kankerbehandeling: Chemotherapie of bestraling kan je eicellen of eierstokken beschadigen. Door je eicellen vooraf in te vriezen, kun je later via vruchtbaarheidsbehandelingen proberen kinderen te krijgen.
• Kinderkanker: Als je als kind kanker hebt gehad, kun je minder eicellen over hebben dan gebruikelijk voor jouw leeftijd.
• Stamceltransplantatie: Deze behandeling gaat vaak gepaard met chemotherapie of bestraling, wat je eicellen kan beschadigen. Door vooraf je eicellen in te vriezen, kun je je vruchtbaarheid behouden.
• IVF/ICSI: Als je partner op de dag van je punctie geen of onvoldoende zaad kan leveren, kun je ervoor kiezen om je eicellen in te vriezen voor een latere bevruchting.
• Social freezing: Als je ouder bent dan 30 jaar en nog geen kinderen hebt vanwege het ontbreken van een geschikte partner of omdat je relatie nog pril is, kun je je eicellen invriezen om later je kinderwens te vervullen.
• Vervroegde overgang: Bij een verhoogd risico op een vroege overgang (POF) door erfelijke factoren of familiegeschiedenis, kan eicelvitrificatie een goede optie zijn.
• Geslachtsverandering: Voor een geslachtsveranderende operatie kun je eicellen invriezen om later kinderen te kunnen krijgen.
• Voor je dochter: Als je dochter door medische redenen minder of geen eicellen heeft, kun jij jouw eicellen laten invriezen voor haar toekomstige kinderwens.

Leeftijdsgrenzen voor eicelvitrificatie

Je kunt tot je 39e eicellen laten invriezen, omdat daarna de kans op succes door verminderde kwaliteit en kwantiteit van de eicellen afneemt.

Bij medische noodzaak kunnen ziekenhuizen afwijken van deze leeftijdsgrens. Een bevruchte eicel (embryo) kan tot je 49e worden teruggeplaatst.

Procedure bij het invriezen van eicellen

Van aanmelding tot het invriezen van eicellen en de mogelijke terugplaatsing van een embryo, hier is hoe het proces verloopt.

Aanmelding

Als je besluit je eicellen in te vriezen, meld je je aan bij een gynaecoloog. Afhankelijk van de wachttijden in het gekozen ziekenhuis of de kliniek, kan het enkele maanden duren voordat je aan de beurt bent.

Houd hier rekening mee, vooral als je de leeftijd van 40 jaar nadert.

Echo

Aan het begin van je menstruatiecyclus, meestal op de tweede, derde of vierde dag, zal de arts een vaginale echo maken om te kijken hoeveel eiblaasjes je hebt.

Deze echo toont hoeveel eiblaasjes er op dat moment verder kunnen rijpen tot eicellen, wat je eicelvoorraad zichtbaar maakt.

Bloedonderzoek

Er wordt ook bloed afgenomen om je AMH- en FSH-waarden te bepalen. Het Anti-Mülleriaans Hormoon (AMH) geeft een indicatie van de grootte van je eicelvoorraad; hoe hoger de waarde, hoe groter de voorraad.

Het FollikelStimulerend Hormoon (FSH) stimuleert de groei en rijping van eicellen. Een hoge FSH-waarde kan erop wijzen dat je dicht tegen de overgang aanzit.

Testen

Voordat je de behandeling kunt starten, moet je je laten testen op infectieziekten zoals AIDS en Hepatitis B en C.

Hormonen

Na goedkeuring kun je beginnen met de behandeling. Dagelijks dien je jezelf hormonen toe via injecties in je buik, zoals uitgelegd door een verpleegkundige. Deze hormonen stimuleren je eierstokken om meerdere eiblaasjes te laten rijpen.

Regelmatige echo’s controleren de voortgang en het aantal rijpende eiblaasjes.

Follikelpunctie

Kort voor de eisprong krijg je een follikelpunctie. De gynaecoloog voert deze punctie uit in het ziekenhuis, met de mogelijkheid van pijnstilling. Via de vagina wordt het vocht uit de eiblaasjes en de rijpe eicellen opgezogen.

De eicellen komen via een slangetje in een buisje. Het aantal eicellen hangt af van verschillende factoren:

• Je leeftijd
• Hoe je lichaam reageert op de hormonen
• De ontwikkeling van de eiblaasjes
• De bereikbaarheid van de rijpe eicellen

Laboratorium

De eicellen worden vervolgens naar een laboratorium gebracht. Onder de microscoop wordt bekeken hoeveel eicellen tijdens de punctie zijn verkregen. Alleen voldoende uitgerijpte eicellen worden ingevroren, meestal rond de 20 eicellen.

Risico’s bij de behandeling

Elke medische procedure heeft risico’s, inclusief een follikelpunctie:

• De behandeling is zwaar voor je lichaam vanwege de hormonen en de punctie.
• Hyperstimulatie kan optreden door de hormonen, wat leidt tot vocht vasthouden, buikpijn, kortademigheid en een verhoogde kans op trombose. Dit herstelt meestal vanzelf binnen enkele dagen tot weken.
• Er is een kleine kans op een infectie of bloeding.

Ontdooien van eicellen

Wanneer je klaar bent om zwanger te worden, kunnen de ingevroren eicellen worden ontdooid en bevrucht. Afhankelijk van je behandeling worden één of meerdere eicellen ontdooid.

Eicellen die het ontdooiproces goed doorstaan, worden gebruikt in een IVF- of ICSI-traject. Bij IVF vindt de bevruchting in een kweekschaaltje plaats, terwijl bij ICSI één zaadcel met een naald in de eicel wordt geïnjecteerd.

Als dit succesvol is, ontstaat een embryo dat via de vagina in je baarmoeder wordt geplaatst. Wanneer het embryo zich in het baarmoederslijmvlies nestelt, ben je zwanger.

Kans op zwangerschap na eicelvitrificatie

De kans op zwangerschap na het invriezen en ontdooien van eicellen is 4 tot 6% per eicel. De slagingskans hangt af van:

• Je leeftijd
• Het aantal en de kwaliteit van de ingevroren eicellen
• Het aantal eicellen dat de ontdooiing overleeft en hun kwaliteit
• Het succes van de bevruchting via ICSI of IVF
• Het aantal bevruchte eicellen
• De kwaliteit van de embryo’s

Vergoeding voor het invriezen van eicellen

Bij een medische indicatie worden de kosten voor een follikelpunctie en het invriezen van eicellen meestal door de zorgverzekering gedekt.

Controleer dit altijd van tevoren bij je zorgverzekeraar om duidelijkheid te krijgen over welke kosten gedekt worden en welke niet.

Bij social freezing, zonder medische indicatie, draag je zelf de kosten. De behandeling zelf kost ongeveer €3000,-, het invriesproces rond de €400,-, en je betaalt jaarlijks tussen de €50,- en €100,- voor het bewaren van de eicellen.

Gemiddeld worden eicellen vijf jaar bewaard, maar dit kan variëren. De kosten kunnen verschillen per ziekenhuis of fertiliteitskliniek. Informeer vooraf naar de kosten om verrassingen te voorkomen.