Wat is daltononderwijs?
Daltononderwijs is een onderwijsvorm die wellicht bekend in de oren klinkt. In deze onderwijsstroming zijn zelfstandigheid en samenwerking sleutelbegrippen. Maar wat betekent dat nu concreet? Hoe is het leerprogramma op een daltonschool opgezet? Hier volgt meer informatie over daltonscholen.
Wat is daltononderwijs?
Het daltononderwijs is gebaseerd op het ‘Dalton Plan’, ontwikkeld door de Amerikaanse pionier Helen Parkhurst. Op daltonscholen wordt kinderen geleerd om zelfstandig kennis en ervaring te vergaren. Het fundament van deze aanpak is de overtuiging dat kinderen van nature leergierig zijn.
Ze werken met dag- of weektaken en hebben de vrijheid om deze zelfstandig te plannen en uit te voeren, waarbij samenwerking met klasgenoten wordt aangemoedigd. Hoewel kinderen veel vrijheid krijgen om eigen keuzes te maken, stelt de leerkracht wel de te behandelen lesstof vast en de termijnen waarbinnen deze voltooid moet worden.
Het Dalton Plan vormt geen rigide onderwijsmethode, maar eerder een pedagogische visie op de omgang met leerlingen en lesstof. Hoewel daltonscholen dezelfde lesstof en onderwijsmethoden gebruiken als andere basisscholen, wordt er op een unieke manier mee omgegaan. De specifieke invulling hiervan kan variëren per daltonschool.
Daltonscholen behoren tot het algemeen bijzonder onderwijs en zijn gebaseerd op specifieke opvoedkundige of didactische principes.
De geschiedenis van het daltononderwijs
Helen Parkhurst (1887-1973), een Amerikaanse pedagoog, is de grondlegger van het daltononderwijs. Als kind vond Helen het lastig om stil te zitten en steeds te luisteren, oefenen en herhalen. Toen zij in 1905 zelf als lerares begon, koos ze bewust voor een andere benadering.
Ze gaf les aan een gemengde klas van ongeveer veertig leerlingen van verschillende leeftijden en niveaus, zonder een vast lesrooster te gebruiken. In plaats van een strak leerprogramma stelde ze kinderen in staat om uit beschikbare leerstof hun eigen programma samen te stellen.
Tussen 1913 en 1915 werkte Parkhurst in Italië samen met Maria Montessori. Na haar terugkeer naar de Verenigde Staten implementeerde ze haar ontwikkelde ideeën verder. In 1919 opende ze The Children’s University School in New York, die een jaar later werd hernoemd tot The Dalton School, vernoemd naar de woonplaats van de financiers van Helen.
De eerste daltonschool in Nederland werd in 1928 opgericht. Tegenwoordig zijn er in Nederland meer dan 400 daltonscholen, zowel in het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs.
Kernwaarden van het daltononderwijs
Het daltononderwijs is gebaseerd op vijf kernwaarden die samen het fundament vormen van deze onderwijsmethode:
Samenwerking
Samenwerken is essentieel voor deelname aan de maatschappij. Op daltonscholen wordt dit gestimuleerd door leerlingen samen aan opdrachten te laten werken, zowel in tweetallen als in kleine groepen, inclusief samenwerking met de leerkracht. Dit bevordert niet alleen hulpvaardigheid onder leerlingen maar helpt ook bij het ontwikkelen van belangrijke sociale vaardigheden zoals het geven en ontvangen van feedback, actief luisteren, en respect voor elkaar.
Vrijheid en verantwoordelijkheid
Leerlingen krijgen op daltonscholen aanzienlijke vrijheid, vooral in het omgaan met verantwoordelijkheid. Dit is bedoeld om hen te leren zelf keuzes te maken en hun eigen pad te vinden binnen duidelijk gedefinieerde grenzen. Deze grenzen betreffen de leerstof, kwaliteitseisen, tijdslimieten en geldende regels. Hierdoor leren kinderen verantwoordelijkheid te nemen en moeten zij achteraf verantwoording afleggen over hun keuzes en prestaties.
Effectiviteit
Het doel van het daltononderwijs is om het leren op school doelmatiger te maken, zoals bedacht door grondlegger Helen Parkhurst. Door kinderen zelf hun taken te laten plannen en uitvoeren, wordt tijd en middelen effectiever gebruikt, wat het onderwijs doelmatiger maakt dan traditioneel onderwijs waarbij stilzitten en luisteren centraal staan.
Zelfstandigheid
Het daltononderwijs stimuleert zelfstandig denken en handelen. Kinderen krijgen taken die ze binnen een bepaalde periode moeten voltooien, zoals week- of maandtaken. Ze leren deze zelf te plannen en uit te voeren, en indien nodig om hulp te vragen. Dit bevordert zelfredzaamheid en probleemoplossend denken.
Reflectie
Reflectie is een centraal element in het daltononderwijs. Leerlingen worden aangemoedigd om vooraf in te schatten hoeveel tijd en moeite een taak zal kosten en na afloop te reflecteren op het resultaat. Reflectie vindt niet alleen plaats bij de leerlingen, maar ook bij de leerkrachten en op schoolniveau, waar voortdurend wordt nagedacht over de kwaliteit van het onderwijs.
Deze kernwaarden dragen bij aan een omgeving waarin leerlingen worden voorbereid op een leven lang leren en actieve deelname aan de samenleving.
In de praktijk
Het daltononderwijs varieert enigszins van school tot school, waardoor er niet één standaard daltonschool bestaat, aldus de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV).
Een constante in elke daltonschool is echter het werken met taken zoals dagtaken, weektaken en maandtaken, zowel voor individuen als voor groepen. Dit begint vaak al bij de kleuters.
Daltonscholen volgen de wettelijk vastgestelde kerndoelen van het basisonderwijs. Een groot deel van het dagprogramma bestaat uit deze verplichte lesstof, waarbij de leraar instructies geeft en de leerlingen de taken uitvoeren.
Instructies worden vaak gegeven aan individuele leerlingen of kleine groepjes, wat de leerkracht in staat stelt om beter op specifieke behoeften van leerlingen in te spelen.
Naast de verplichte lesstof is er in het daltononderwijs ook veel aandacht voor de individuele behoeften, interesses en competenties van de leerlingen.
Er is ruime gelegenheid voor keuzewerk, waarbij de leerkracht verschillende opdrachten en activiteiten aanbiedt en de leerlingen mogen kiezen wat zij willen doen. Tijdens dit keuzewerk ontwikkelen de leerlingen andere kwaliteiten en vaardigheden dan tijdens het werken aan de verplichte lesstof.
Openbaar of met geloofsovertuiging?
Daltonscholen kunnen zowel openbaar als confessioneel zijn. Dit betekent dat er openbare daltonscholen bestaan, maar ook daltonscholen met een specifieke geloofsovertuiging, zoals rooms-katholieke, protestants-christelijke en oecumenische daltonscholen. De aard van een daltonschool varieert dus per instelling.
Licentie voor daltonscholen
Scholen kunnen niet zomaar de naam ‘daltonschool’ dragen. Deze titel is voorbehouden aan scholen die erkend zijn door de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV). Een erkende school ontvangt een licentie die hen toestaat zich voor een periode van vijf jaar daltonschool te noemen. Gedurende deze tijd ondergaat de school controles om te verzekeren dat de kwaliteit van het onderwijs aan de gestelde normen voldoet.
Wanneer de licentie verloopt, wordt deze niet automatisch vernieuwd; de school moet opnieuw beoordeeld en goedgekeurd worden om haar daltonstatus te behouden.
Blijf op de hoogte
Mis geen enkel artikel meer, schrijf je in en blijf op de hoogte!
About the Author: Michelle Marits
you might also like
- Categories: Schoolkind
- Categories: Schoolkind
