Leren lezen op de basisschool

Last Updated: January 18, 2024By Michelle MaritsTags: Leren lezen

Wanneer je kind de basisschoolleeftijd bereikt, begint het avontuur van het leren herkennen van letters en uiteindelijk lezen. Maar hoe verloopt dit leerproces precies? Wat zijn de verschillende methodes die scholen kunnen toepassen? En als ouder, hoe kun je je kind ondersteunen in dit leertraject?

Je peuter ‘leesklaar’ maken

Bijna alle kinderen beginnen met lezen tussen hun vijfde en achtste levensjaar. Jij als ouder kunt een positief voorbeeld zijn door zelf ook regelmatig te lezen waar je kind bij is, waardoor je laat zien dat lezen plezierig is. Thuis kun je het leren lezen stimuleren door leuke leesgerelateerde activiteiten. Hier zijn enkele suggesties:

Klankspelletjes: Speel spelletjes zoals ‘Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet’ en focus op de beginletters van woorden, zoals: “Het is iets om te drinken en begint met een L…”
Letters knutselen: Gebruik letters uit kranten, tijdschriften of reclamefolders om de namen van je kind of familieleden te vormen.
Letterplezier: Gebruik magnetische letters waarmee je kind woorden kan vormen op de koelkast, of koop een leuke woordenpuzzel. Zo leert je kind spelenderwijs de connectie tussen spelen en lezen.
Voorlezen: Lees zoveel mogelijk voor. Dit helpt je kind om van boeken te gaan houden, vergroot zijn of haar woordenschat en leert de context van woorden te begrijpen.
Interactief voorlezen: Stel vragen tijdens het voorlezen. Laat je kind de kaft van het boek zien, lees de titel voor en vraag wat hij of zij denkt dat het verhaal inhoudt.

Deze activiteiten zijn niet alleen educatief, maar ook een leuke manier om de band met je kind te versterken terwijl het leesvaardigheden ontwikkelt.

Groep 1 en 2: voorbereidend lezen

Wanneer je kind de leeftijd van vier jaar bereikt, breekt de tijd aan om naar de basisschool te gaan. Hier begint een periode van snelle ontwikkeling en het leren van nieuwe vaardigheden, waaronder lezen. De basis voor het lezen wordt gelegd in groep 1 en groep 2. In groep 1 maakt je kind op een speelse manier kennis met letters, zoals de letters van zijn of haar eigen naam. Het is niet ongewoon dat sommige kleuters al gauw hun eigen naam kunnen ‘schrijven’, wat in deze fase vaak neerkomt op het tekenen van de letters.

In groep 2 wordt de herkenning van letters verder uitgebreid en leert je kind nog meer letters kennen. Er worden nu ook specifieke activiteiten en oefeningen geïntroduceerd die gericht zijn op het echte leesproces, ter voorbereiding op wat in groep 3 zal worden voortgezet en uitgediept.

Groep 3: woordjes en zinnen

In Nederland heeft elke school de vrijheid om zelf te kiezen hoe en met welke lesmethode ze leerlingen het lezen en schrijven aanleren. Ongeacht de gekozen methode, het leerproces in groep 3 verloopt in twee fasen:

Voor de kerstvakantie: Je kind leert het alfabet, het onderscheid tussen klinkers en medeklinkers, dubbelklanken en twee-tekenklanken. Er wordt geoefend met het schrijven en lezen van deze letters.
Na de kerstvakantie: De focus verschuift naar het lezen van hele woorden en later zinnen.

Zodra je kind de basis onder de knie heeft, begint het met het lezen van eenvoudige drie- en vierletterwoorden zoals ‘maan’, ‘roos’ en ‘vis’. Deze woorden worden vaak als eerste aangeleerd omdat het klankzuivere woorden zijn: ze worden geschreven zoals ze klinken. In het begin leert je kind door ‘hakken en plakken’ – eerst worden de afzonderlijke klanken geleerd, die vervolgens samengevoegd worden tot woorden.

Naarmate groep 3 vordert, leert je kind bijvoorbeeld een woord als ‘mond’ uit te spreken als ‘mont’. Eenmaal op gang, maakt het kind snel vorderingen. Tegen het einde van groep 3 kan je kind waarschijnlijk al hele zinnen lezen. Hoewel het lezen nog niet vloeiend gaat en het begrijpen van de gelezen tekst nog in ontwikkeling is, is dit een normaal onderdeel van het leerproces in groep 3.

Groep 4: begrijpend lezen

In groep 4 bereiken de meeste kinderen het niveau waarop ze doorlopende zinnen kunnen lezen. De focus ligt nu ook op het ontwikkelen van een vlotte en vloeiende leesstijl. Bovendien wordt er aandacht besteed aan begrijpend lezen, wat betekent dat je kind steeds beter gaat begrijpen wat het leest.

Groep 5 – 8: blijven lezen

Tegen de tijd dat kinderen groep 5 bereiken, zijn ze over het algemeen vaardige lezers. Op school verschuift de aandacht dan ook van technisch lezen naar begrijpend lezen. Desondanks blijft het essentieel dat je kind ook thuis actief blijft lezen. Mocht je kind geen grote fan zijn van traditionele boeken, dan zijn er ook stripboeken beschikbaar op verschillende AVI-niveaus.

Een leuke manier om samen met je kind veel te lezen is door middel van dobbelsteenlezen. Bij dit spel gooit je kind met een dobbelsteen en bepaalt het aantal ogen wat (bijvoorbeeld een alinea, een woord of een zin) en wie (je kind, jij of samen) er leest. Zo wordt lezen een leuk en interactief spel, terwijl je kind belangrijke leesvaardigheden blijft oefenen.

Veilig leren lezen

Op veel basisscholen wordt de leesmethode ‘Veilig leren lezen’ toegepast. Deze methode is onderverdeeld in drie niveaus: ‘zon’ voor kinderen die al vroeg voorlopen in hun leesontwikkeling, ‘maan’ voor kinderen die op een gemiddeld niveau lezen, en ‘ster’ voor kinderen die wat meer moeite ondervinden met lezen. Leerlingen die uitdagingen ervaren bij het leren lezen, ontvangen extra ondersteuning van hun leerkracht. Als ouder hoef je je geen zorgen te maken als je kind wat meer tijd nodig heeft om lezen onder de knie te krijgen. Het leertempo verschilt per kind en vaak komt er een moment waarop alles op zijn plaats valt en het kind ineens aanzienlijke vooruitgang boekt.

Leestoetsen op de basisschool

Op de meeste scholen vinden geregeld leesvaardigheidstests plaats om het leesniveau van de leerlingen te bepalen. Een veelgebruikte methode is de Drie-Minuten-Toets (DMT), waarbij de snelheid en nauwkeurigheid van het lezen van je kind wordt getest. Verder wordt op scholen ook de leestechniek beoordeeld, oftewel de vaardigheid van je kind om stil te lezen en te begrijpen wat er gelezen wordt. De specifieke manier waarop dit getoetst wordt, kan per school variëren.

AVI-leesniveau

De resultaten van deze leestoetsen resulteren in een AVI-niveau, dat weergeeft hoe ver je kind gevorderd is in het leesproces. Als je kind bijvoorbeeld in groep 4 zit en het AVI-niveau ‘Midden groep 4’ heeft bereikt, dan ligt hij op schema. Het is ook mogelijk dat je kind het niveau ‘Eind groep 4’ behaalt, wat duidt op een iets gevorderde leesvaardigheid. Een handige tip: op veel kinderboeken staat het AVI-niveau vermeld, zodat je boeken kunt kiezen die passen bij het leesniveau van je kind.

Handige apps om te leren lezen

Als je kind extra ondersteuning kan gebruiken bij het leren lezen, zijn er diverse apps en programma’s die hierbij kunnen helpen:

Leren Lezen: Deze app is ontworpen voor kinderen tussen 3 en 8 jaar en biedt een educatieve en plezierige manier om te leren lezen. De app bevat afbeeldingen van dieren en de activiteiten zijn aanpasbaar aan het leesniveau van het kind.
Woordwijs: Kinderen in groep 2 en 3 kunnen met deze app zelf woorden vormen, die vervolgens fonetisch correct worden uitgesproken. Het is als een interactieve letterdoos die kinderen helpt met de uitspraak van letters en woorden.
Juf Jannie: ik leer letters: In deze app leert je kind om letters te lezen. Deze app is bedoeld voor kinderen vanaf vier jaar. De app heeft zeven oefeningen om het lezen te verbeteren of aan te leren en om het alfabet in de goede volgorde te leren.
Squla: Dit is een online leerplatform waar kinderen spelenderwijs alle schoolvakken, inclusief lezen, kunnen oefenen. Kinderen werken op hun eigen niveau en in hun eigen tempo. Ouders krijgen een aparte Squla-account om de voortgang te volgen en hun kinderen aan te moedigen.
Letters leren lezen en flitsen: Zit je kind in groep 3 en begint je kind net de letters te leren, dan is de app letters leren en flitsen beter geschikt, omdat je dan de mogelijkheid krijgt om de letters te kiezen die je kind kan oefenen. Zo kan je goed aansluiten bij de letters die tot nu aan bod zijn geweest op school. Dit is ook beter voor kinderen die al verder zijn in groep 3, maar die toch nog niet alle letters kunnen lezen. Daarnaast biedt deze app oefeningen aan die beter passen bij de leesoefeningen in groep 3.
Leestrein: Ontwikkeld door Juf Jannie, is deze app gericht op kinderen in groep 3 en 4. Het helpt beginnende lezers met het lezen van verhaaltjes en het beantwoorden van vragen daarover.
Letterschool: Deze app is ideaal voor kinderen vanaf 3 jaar die geïnteresseerd zijn in letters en cijfers. Het is een interactieve manier voor kinderen om spelenderwijs te leren lezen en schrijven.

Populair

Blijf op de hoogte

Mis geen enkel artikel meer, schrijf je in en blijf op de hoogte!

About the Author: Michelle Marits

Michelle Marits is een toegewijde moeder en ervaren blogger met een passie voor alles wat met baby's en kinderen te maken heeft. Met een achtergrond in pedagogiek en een rijke ervaring als moeder, deelt ze waardevolle inzichten, praktische tips en oprechte verhalen over het ouderschap. Van voeding en opvoeding tot spel en ontwikkeling, Michelle's blogartikelen zijn een bron van steun en inspiratie voor ouders op zoek naar advies en herkenning in de prachtige, maar soms uitdagende reis van het opvoeden van kinderen.