Buikgriep treft kinderen vaak onverwachts: het ene moment is er niets aan de hand en het volgende moment is je kind misselijk, met alle gevolgen van dien.

Het is een veelvoorkomende ziekte die zich snel verspreidt, vooral op plaatsen waar kinderen dicht op elkaar zitten, zoals op kinderopvangcentra en scholen. Wat zijn de kenmerken van buikgriep en hoe lang duurt het meestal?

Wat is buikgriep?

Buikgriep, ofwel gastro-enteritis, is een acute ontsteking van het maagdarmkanaal waarbij het slijmvlies van de maag en darmen ontsteekt, meestal door een virale infectie. De meest voorkomende virussen die buikgriep veroorzaken zijn het norovirus en het rotavirus.

Hoewel virussen in ongeveer negentig procent van de gevallen de oorzaak zijn, kan buikgriep ook door bacteriën zoals salmonella of E-coli, of door parasieten veroorzaakt worden. Na besmetting treden de eerste symptomen meestal binnen één tot drie dagen op.

Daarnaast kan het voorkomen dat jonge kinderen symptomen van diarree en braken vertonen als gevolg van een luchtweginfectie of oorontsteking.

Hoe krijgt een kind buikgriep?

Buikgriep bij kinderen wordt meestal veroorzaakt door een besmettelijk virus dat aanwezig is in de ontlasting en het braaksel van besmette personen. Het virus kan op diverse manieren worden overgedragen:

• Door contact met besmette oppervlakken, zoals toiletten.
• Via speekseldruppeltjes die vrijkomen bij hoesten en niezen.
• Door handcontact, bijvoorbeeld als een besmet persoon zijn mond aanraakt en vervolgens iets anders aanraakt.
• Via speelgoed en andere voorwerpen die besmet zijn geraakt door aanraking van een persoon met buikgriep.

Buikgriep kan ook door een bacterie veroorzaakt worden, vaak na het eten van bedorven of onvoldoende verhit voedsel. Dit is de reden waarom het voor baby’s en peuters afgeraden wordt om rauw vlees, rauwe vis of producten met rauwe eieren te consumeren.

In vergelijking met virale buikgriep is een bacteriële infectie minder besmettelijk.

Wat zijn de symptomen?

Wat zijn de symptomen van buikgriep? Naast diarree en overgeven kunnen kinderen ook ervaren:

• Misselijkheid
• Buikpijn en krampen
• Hoofdpijn
• Koorts

Buikgriep veroorzaakt door een bacterie verloopt vaak ernstiger dan die door een virus, waarbij je kind ook hoge koorts kan hebben en er mogelijk bloed in de ontlasting voorkomt. Maar infecties met bijvoorbeeld het rotavirus of norovirus kunnen je kind ook behoorlijk ziek maken.

Buikgriep en koorts bij je kind

Als je kind naast diarree en braken ook koorts heeft, moet je extra alert zijn op tekenen van uitdroging. Kinderen kunnen namelijk snel uitdrogen als ze meer vocht verliezen dan ze opnemen.

Uitdroging is vooral gevaarlijk bij baby’s en jonge kinderen en kan een reden zijn voor ziekenhuisopname.

Buikgriep en uitdroging

Buikgriep wordt over het algemeen als ongevaarlijk beschouwd, maar het kan leiden tot uitdroging, wat vooral bij kinderen risicovol is. Uitdroging treedt op wanneer er een tekort aan lichaamsvocht ontstaat.

Baby’s jonger dan drie maanden lopen het grootste risico op snelle uitdroging. Kinderen onder de twee jaar kunnen binnen een dag uitdrogen, terwijl dit bij oudere kinderen tot twee of drie dagen kan duren.

Overgeven, diarree en koorts zijn factoren die bijdragen aan snel vochtverlies, vooral als misselijkheid ervoor zorgt dat een kind weinig tot niet wil drinken.

Tekenen dat je kind goed gehydrateerd blijft zijn onder andere regelmatig drinken, frequent urineren (natte luiers), kwijlen en huilen met tranen. Als je vermoedt dat je kind tekenen van uitdroging vertoont, let dan op de volgende symptomen:

• Sufheid en lusteloosheid
• Meer dan een halve dag niet geplast (geen natte luier)
• Een droge mond
• Snelle ademhaling
• Snelle hartslag
• Ingevallen ogen
• Koude armen en benen
• Huid die na het knijpen even ‘blijft staan’

Bij milde of ernstige uitdroging kan ziekenhuisopname nodig zijn. De huisarts kan je doorverwijzen naar een kinderarts die beoordeelt of opname vereist is. In het ziekenhuis kan je kind dan ORS toegediend krijgen via een sonde om het vochttekort snel te herstellen.

Buikgriep bij je kind voorkomen

Hoewel het niet mogelijk is om buikgriep volledig te voorkomen, kun je wel maatregelen nemen om de kans te verkleinen dat je kind het virus oploopt en om verspreiding binnen het gezin te beperken. Hygiëne speelt hierbij een cruciale rol. Hier zijn enkele tips om op te letten:

• Zorg voor hygiënische opslag, wasbeurt en bereiding van voedsel.
• Vermijd het geven van rauwe producten aan jonge kinderen.
• Zorg dat iedereen in het gezin de handen wast voor het eten en na toiletgebruik, en ook voor het bereiden van maaltijden.
• Als je kind buikgriep heeft, zorg dan dat hij of zij na elk toiletbezoek grondig de handen en polsen wast met water en zeep, en droog deze af met wegwerppapier.
• Reinig de toiletruimte regelmatig met chloor, inclusief de wc-bril, spoelknop, wastafel en kraan, deurklink en lichtschakelaar.
• Indien mogelijk, laat je kind een apart toilet gebruiken om besmetting te voorkomen.
• Was servies, bestek en speelgoed dat je kind gebruikt grondig.
• Leer je kind om niet aan zijn mond te zitten en te hoesten of niezen in de elleboog.
• Vermijd zelf aanraking van je kind’s handen of gezicht.
• Houd je kind thuis van kinderopvang of school tot alle symptomen, zoals braken en diarree, volledig verdwenen zijn.

Wat kan je kind eten bij buikgriep?

Als je kind buikgriep heeft en misselijk is, kan zijn eetlust sterk verminderen. Het is niet erg als je kind een dag of enkele dagen minder of zelfs niets eet, zolang het maar voldoende blijft drinken. Het is belangrijk om hem regelmatig kleine slokjes vocht en wat licht verteerbaar voedsel aan te bieden. Hier zijn enkele suggesties voor wat je kind zou kunnen eten:

• Aanbod van water, thee of bouillon kan helpen om gehydrateerd te blijven.
• Bied zachte voedingsmiddelen aan zoals een zachte boterham, cracker, beschuit of biscuitje.
• Als je borstvoeding geeft, leg je kind dan vaker aan. Voor baby’s die flesvoeding krijgen, kun je overwegen de flesvoeding te verdunnen en tussendoor kleine hoeveelheden lauw water aan te bieden.
• Sta toe dat je kind eet waar het zin in heeft, maar vermijd voedingsmiddelen die rijk zijn aan vet en suiker, omdat deze moeilijker te verteren zijn.
• Bied geen zoete dranken zoals appelsap of limonade aan als de diarree langer dan een week aanhoudt of steeds terugkeert, omdat de darmen soms tijdelijk gevoelig kunnen zijn voor suiker na een periode van diarree.

Ondanks hevige diarree of frequent overgeven, absorbeert het lichaam nog steeds een deel van het voedsel en vocht. Blijf daarom voedsel en drankjes aanbieden, elk beetje helpt. Het is echter belangrijk om je kind niet te dwingen te eten. Focus vooral op het handhaven van voldoende vochtinname.

ORS voor kind of baby met buikgriep

Als je baby of kind last heeft van veelvuldig braken en/of waterdunne diarree, is het aan te raden om hem ORS te geven. ORS, ofwel oral rehydrating solution, is een drinkoplossing die helpt uitdroging te voorkomen.

Deze oplossing bevat een mix van suikers en zouten die essentieel zijn voor het opnemen en vasthouden van vocht in het lichaam.

ORS is zonder recept verkrijgbaar bij de drogist of apotheek in de vorm van kant-en-klare drankjes, bruistabletten of zakjes poeder die opgelost kunnen worden in water.

Let goed op de verpakking voor de juiste dosering voor je kind of baby, en weet dat er speciale varianten voor baby’s en kinderen beschikbaar zijn.

Dien ORS toe na elke keer dat je kind heeft overgegeven of diarree heeft gehad. Als je kind moeite heeft met drinken, probeer dan elke paar minuten een lepeltje van de oplossing te geven.

Rust en slaap essentieel

Naast voldoende hydratatie is het belangrijk dat je kind genoeg rust krijgt om te herstellen van buikgriep. Het is niet noodzakelijk dat je kind de hele dag in bed blijft; soms heeft hij misschien zin om te spelen of een boekje te lezen.

Zorg voor een rustige omgeving thuis en let goed op tekenen van vermoeidheid. Als je kind moe lijkt, laat hem dan gerust even op de bank of in bed uitrusten.

Het kan zijn dat je kind behoefte heeft aan veel slaap en urenlang achter elkaar slaapt. Slapen bevordert het herstel en helpt het lichaam energie te besparen, wat vooral gunstig is als je kind weinig eetlust heeft en daardoor minder energie uit voeding haalt.

Alle energie is nodig om het virus te bestrijden. Mocht je je zorgen maken omdat je kind veel slaapt, moeilijk wakker te krijgen is, of suf en verward lijkt bij het ontwaken, neem dan contact op met de huisarts.

Hoe lang duurt buikgriep bij een kind?

Buikgriep verdwijnt doorgaans binnen enkele dagen vanzelf, hoewel het bij jonge kinderen soms een week kan aanhouden. Wanneer je kind niet meer last heeft van diarree en braken en zich weer goed voelt, kan hij weer naar de kinderopvang of school terugkeren.

Wanneer bel je de huisarts?

Als je baby jonger dan drie maanden is en buikgriep en/of koorts heeft, neem dan dezelfde dag nog contact op met de huisarts. Voor een baby of kind dat ouder is, zijn er specifieke situaties waarin je de huisarts moet bellen:

• Bij tekenen van uitdroging.
• Bij meer dan zes keer per dag waterdunne diarree (neem contact op na één dag als je kind jonger dan twee jaar is, na drie dagen als je kind ouder dan twee jaar is).
• Bij koorts (neem contact op na één dag als je kind jonger dan twee jaar is, na drie dagen als je kind ouder dan twee jaar is).
• Als je baby een halve dag geen natte luier heeft gehad.
• Als je kind onder de twee jaar acht uur niet heeft geplast.
• Als je kind ouder dan twee jaar 24 uur niet heeft geplast.
• Als je kind herhaaldelijk moet overgeven en weinig drinkt of veel dorst heeft.
• Bij aanvallen van hevige buikpijn.
• Als je kind continu huilt of ontroostbaar is.
• Als je kind suf, verward of duizelig is.
• Bij bloederige of slijmerige diarree.
• Bij bloed in het braaksel.
• Als de diarree na een week nog niet is afgenomen.

Vaccinatie voor buikgriep

Er bestaat geen vaccin tegen buikgriep en er zijn geen specifieke medicijnen om de ziekte te behandelen. Antibiotica helpen niet om buikgriep sneller te laten overgaan.

Hoewel er medicijnen tegen misselijkheid en braken bestaan, worden deze voor kinderen niet aanbevolen vanwege mogelijke bijwerkingen zoals hartritmestoornissen, spiertrekkingen en slaperigheid, die vooral bij kinderen kunnen voorkomen.

Diarreeremmers worden eveneens afgeraden omdat ze de onderliggende ziekte niet behandelen en het risico bestaat dat ze het herkennen van verslechterende symptomen maskeren, waardoor mogelijk te laat medische hulp wordt ingeschakeld.

De beste aanpak bij buikgriep is om goed voor je kind te zorgen en ervoor te zorgen dat hij voldoende rust, slaap en vocht krijgt.

Buikgriep zal meestal vanzelf overgaan na een paar dagen tot een week.