Waterpokken vormen een zeer besmettelijke ziekte bij kinderen, veroorzaakt door een virus. Wat zijn de stappen die je kunt ondernemen als je kind deze ziekte oploopt? En bestaat er een risico op ernstige complicaties?
Waterpokken: wat is het?
Waterpokken, een veelvoorkomende en overdraagbare ziekte, treft vrijwel ieder kind en wordt door een virus veroorzaakt. Hoewel het over het algemeen een milde kinderziekte is, gekenmerkt door rode blaasjes en jeuk, kan het in zeldzame gevallen leiden tot ernstige complicaties. Later in de tekst vind je aanwijzingen wanneer het raadzaam is om contact op te nemen met een arts. Waterpokken zien we voornamelijk in de wintermaanden en vroege lente. Daarnaast zijn er nog andere ziekten die vergelijkbare rode vlekjes kunnen veroorzaken bij je kind.
Waterpokken vanaf welke leeftijd?
De meeste kinderen worden getroffen door waterpokken, vaak tussen de leeftijd van één en acht jaar. Eenmaal hersteld van waterpokken, ontwikkelt je kind immuniteit tegen het virus. Het is uitzonderlijk dat kinderen voor een tweede keer waterpokken krijgen.
Hoe begint waterpokken?
De eerste dag van waterpokken kenmerkt zich doorgaans door lusteloosheid. Het kind is uit zijn doen, toont weinig eetlust en kan lichte koorts vertonen. Soms start het met symptomen van een verkoudheid of keelpijn, nog voordat er huiduitslag zichtbaar wordt. De mate waarin de ziekte zich manifesteert, varieert van kind tot kind. Terwijl het ene kind koorts ontwikkelt en over het hele lichaam blaasjes krijgt, kan een ander slechts enkele bultjes vertonen zonder verder ziek te worden.
Waterpokken symptomen
Het meest herkenbare teken van waterpokken zijn de rode vlekjes die doorgaans beginnen op de buik of rug en zich van daaruit over het lichaam verspreiden. Ze kunnen overal voorkomen: op het gezicht, in het haar, binnen de oren, in de mond en neus, en zelfs op de genitaliën. Armen en benen vertonen meestal minder van deze vlekjes.
Binnen een tijdsbestek van zes tot twaalf uur transformeren deze vlekjes in blaasjes gevuld met een heldere vloeistof. Na enige tijd wordt deze vloeistof troebel, en na enkele dagen beginnen de blaasjes uit te drogen en vormen zich korstjes. Omdat nieuwe blaasjes blijven verschijnen terwijl andere indrogen, vertoont een kind met waterpokken gelijktijdig verschillende stadia van de uitslag. Deze blaasjes kunnen aanzienlijke jeuk veroorzaken.
Waterpokken en jeuk
Bij de apotheek of een (online) drogisterij zijn producten verkrijgbaar die de jeuk van waterpokken verlichten en helpen de blaasjes sneller te laten indrogen. Voor kinderen vanaf twee jaar wordt dikwijls mentholpoeder aanbevolen. Een eenvoudige tip voor thuis is het toevoegen van havermout aan het badwater, wat de jeuk verzacht en de huid kalmeert. Je kunt een washandje gedeeltelijk vullen met havermout, dit met een elastiekje sluiten en in het bad leggen.
Zorg ervoor dat je regelmatig de luier van je kind verschoont om infecties van de blaasjes te voorkomen. Kinderen met waterpokken ervaren vaak meer comfort zonder luier tijdens het slapen, omdat de jeuk kan verergeren door wrijving van de luier. Kleed je kind in luchtige, losse kleding van katoen en zorg ervoor dat het niet te warm wordt ingepakt. Voorkom dat je kind de blaasjes openkrabt, aangezien dit de jeuk kan versterken en tot infecties en littekens kan leiden. Houd de nagels van je kind daarom schoon en kort.
Wanneer zijn waterpokken besmettelijk?
De periode tussen besmetting en het verschijnen van symptomen bij waterpokken bedraagt twee tot drie weken. Het virus wordt overgedragen door middel van speekseldruppeltjes in de lucht tijdens het hoesten of spreken. Daarnaast kan aanraking met het vocht uit de blaasjes het virus ook verspreiden. Een kind is al besmettelijk twee dagen voordat de eerste symptomen van waterpokken zichtbaar worden. Als er een uitbraak van waterpokken is op de kinderopvang of als een speelkameraadje van je kind waterpokken ontwikkelt, is de kans groot dat je kind het ook zal krijgen. Zodra alle blaasjes zijn opgedroogd of verdwenen, wat ongeveer na tien dagen gebeurt, is je kind niet langer besmettelijk.
Waterpokken behandelen
Specifieke medicatie voor waterpokken is er niet; het is een kwestie van de ziekte zijn beloop laten hebben. Na circa tien dagen verdwijnen de korstjes normaal gesproken en knapt je kind op. Je kunt een anti-jeuk middel toepassen op de plekjes om verlichting te bieden (let wel: niet aanbrengen op open wonden), en bij pijnlijke blaasjes in de mond kan het aanbieden van een ijsje of een koud drankje voor enige verlichting zorgen.
Huisarts inschakelen bij waterpokken?
Waterpokken verlopen doorgaans mild en er bestaat geen specifieke medicatie om het genezingsproces te versnellen. Het is echter altijd een goed idee om contact op te nemen met de huisarts als je je zorgen maakt. Neem zeker contact op met een arts bij waterpokken onder de volgende omstandigheden, vooral als je kind jonger is dan drie maanden:
- De waterpokkenblaasjes raken geïnfecteerd.
- Je kind ontwikkelt hoge koorts.
- Er treedt sufheid op bij je kind.
- Je kind drinkt nauwelijks of helemaal niet.
- Je kind vertoont tekenen van benauwdheid, ademt snel of heeft een grauwe huid.
- Je kind huilt voortdurend en/of kreunt.
- Er is sprake van overgeven.
- Je kind lijkt steeds zieker te worden of krijgt opnieuw koorts na een paar dagen zonder koorts.
Deze symptomen kunnen duiden op het ontstaan van (ernstige) complicaties. Een huisarts kan dan bepalen of er medische interventie vereist is. In sommige gevallen is het noodzakelijk om kinderen met waterpokken in het ziekenhuis op te nemen.
Waterpokken en zwemmen en in bad
Het is prima om je kind met waterpokken in bad te doen. Na het baden is het aan te raden om je kind zachtjes droog te deppen in plaats van te wrijven met de handdoek. Het is echter geen goed idee om met je kind naar het zwembad te gaan tijdens de periode dat het waterpokken heeft. Het warme water in het zwembad kan de jeuk intensiveren, en open blaasjes kunnen infecties oplopen na het zwemmen. Zodra de blaasjes volledig zijn opgedroogd en je kind zich beter voelt, is zwemmen weer mogelijk.
Waterpokken tijdens zwangerschap
Waterpokken vormen een risico voor zwangere vrouwen. Indien een zwangere vrouw waterpokken oploopt aan het einde van haar zwangerschap zonder het virus eerder te hebben gehad, kan dit ook de ongeboren baby infecteren. Direct na de geboorte kan dit leiden tot ernstige ziekte bij de baby. Bij pasgeborenen kan waterpokken leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals longontsteking of hersenvliesontsteking, vanwege hun beperkte weerstand.
Daarom is het belangrijk om kinderen die waterpokken hebben weg te houden van zwangere vrouwen en pasgeboren baby’s. Dit advies geldt ook voor personen die ziek zijn en nog nooit waterpokken hebben gehad, aangezien zij meer risico lopen op het virus en mogelijk ernstigere complicaties kunnen ondervinden.
Waterpokken bij baby
Voor baby’s onder de drie maanden kan waterpokken een ernstiger ziekteverloop hebben, vooral als de moeder de ziekte zelf nooit heeft doorgemaakt en dus geen antistoffen heeft overgedragen aan de baby. Dit vergroot de kans op complicaties.
Als je in het verleden zelf waterpokken hebt gehad, heb je antilichamen tegen het virus ontwikkeld. Deze antilichamen worden via de placenta aan je baby doorgegeven en bieden bescherming in de eerste drie maanden na de geboorte. Als je baby binnen deze periode waterpokken oploopt, zal de ziekte waarschijnlijk in een mildere vorm verlopen. Na ongeveer drie maanden verdwijnen jouw antilichamen uit het bloed van de baby, die dan zelf nog geen eigen antilichamen tegen waterpokken kan aanmaken, waardoor er een risico blijft dat je kind op latere leeftijd alsnog waterpokken krijgt.
Mag je kind naar het kinderdagverblijf met waterpokken?
Indien je kind zich overwegend goed voelt, is er geen bezwaar tegen om naar de kinderopvang of school te gaan. Aangezien waterpokken al besmettelijk is voordat de eerste symptomen zich voordoen, is de kans groot dat je kind al anderen heeft besmet. Het thuis houden van kinderen met waterpokken die zich verder goed voelen, is daarom vaak niet nodig. Het kan echter zo zijn dat de kinderopvang of school specifieke richtlijnen heeft omtrent waterpokken, dus het is raadzaam dit te controleren.
Vallen waterpokken binnen het Rijksvaccinatieprogramma?
Een vaccinatie voor waterpokken is beschikbaar, hoewel het niet is opgenomen in het nationale vaccinatieprogramma. Vanaf de leeftijd van ongeveer 11 tot 12 maanden is het mogelijk om je kind te laten inenten tegen waterpokken, mocht je dit wensen. Het vaccin is uitsluitend verkrijgbaar op voorschrift, dat je kunt krijgen bij een (huis)arts, de GGD of een vaccinatiecentrum. De kosten voor deze vaccinatie dien je zelf te dragen, aangezien deze niet door de basiszorgverzekering worden gedekt. Meer informatie is te vinden op de website van het RIVM.
Is waterpokken besmettelijk voor volwassenen?
Na het doormaken van waterpokken in de kindertijd is het ongebruikelijk om de ziekte nogmaals te krijgen. In Nederland heeft een overgrote meerderheid van de volwassenen (95%) als kind waterpokken ervaren. Daardoor is het zeldzaam dat volwassenen waterpokken ontwikkelen. Als volwassenen toch waterpokken krijgen, kan de ziekte ernstiger zijn, met een hoger risico op complicaties zoals longontsteking.
Wanneer je eenmaal waterpokken hebt gehad, kan het virus latent in je lichaam blijven en op latere leeftijd weer activeren, wat dan gordelroos kan veroorzaken.
[…] Waterpokken vormen een zeer besmettelijke ziekte bij kinderen, veroorzaakt door een virus. Wat zijn de stappen die je kunt ondernemen als je kind deze ziekte oploopt? En bestaat er een risico op ernstige complicaties? Waterpokken: wat is het? Waterpokken, een veelvoorkomende en overdraagbare ziekte, treft vrijwel ieder kind en wordt door een virus veroorzaakt. Hoewel […]