Tiktak, Bumba, en de Teletubbies — wie kent ze niet? Het is verleidelijk om je kleintje voor de tv te zetten en zelf even een momentje rust te pakken. Dat is natuurlijk fijn, maar voordat je het weet, zit je baby gehypnotiseerd naar de flitsende beelden te kijken. Maar is dat eigenlijk wel zo goed voor zo’n jong brein?

In dit artikel duiken we in de vraag: hoe slecht is televisie kijken voor baby’s en welke keuzes kun je als ouder het beste maken?

Nadelen van televisie kijken voor baby’s

De Amerikaanse Vereniging voor Kinderartsen raadt het af om baby’s bloot te stellen aan televisie of filmpjes op een tablet of telefoon. Hun adviezen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en hebben te maken met de impact op de ontwikkeling van jonge kinderen.

Dit zijn een paar belangrijke redenen:

• Taalontwikkeling: Als je baby naar een scherm kijkt, gaat dat ten koste van interactie met jou of andere verzorgers. Juist door te praten en te communiceren met je kind, ontwikkelt hij zijn taalvaardigheden. In de eerste jaren gaat de taalontwikkeling razendsnel, en dat gebeurt vooral in direct contact met mensen, niet via schermen.
• Overprikkeling: Een baby raakt makkelijk overprikkeld door de snelle beelden en harde geluiden op tv. Tot twee jaar oud kunnen baby’s eigenlijk nog niet goed verwerken wat ze zien. De felle kleuren en bewegingen trekken hun aandacht, maar kunnen overweldigend zijn. Net als wij volwassenen afgeleid worden door een tv die aanstaat, gebeurt dit ook bij je kleintje.
• Hersenontwikkeling: In de eerste jaren ontwikkelen de hersenen van je baby zich in een hoog tempo. Wanneer ze constant worden blootgesteld aan schermen, worden vooral hun visuele en auditieve zintuigen gestimuleerd, terwijl andere zintuigen, zoals tast of geur, achterblijven. Baby’s hebben juist variatie nodig: spelen, bewegen, zingen, lezen, en ontdekken. Dit bevordert hun algehele ontwikkeling en helpt ze de wereld om hen heen te begrijpen.

Hoewel er nog geen hard wetenschappelijk bewijs is dat schermtijd schadelijk is voor baby’s, is er ook geen bewijs dat het hen iets oplevert. Toch bestaat er al een enorm aanbod aan tv-programma’s en apps speciaal voor baby’s, zoals BabyTV, die zichzelf vaak promoten als ‘educatief’. Maar is dat wel echt zo leerzaam?

Is televisie kijken voor baby’s verboden?

In Nederland is er geen verbod op televisie kijken voor baby’s, maar de discussie hierover blijft. In Frankrijk is er bijvoorbeeld wel een verbod op tv-zenders voor baby’s.

Amerikaanse artsen adviseren om kinderen onder de twee jaar helemaal geen schermtijd te geven, vanwege de overweldigende beelden en geluiden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft ook duidelijke richtlijnen:

• Kinderen tot 2 jaar: Helemaal geen schermtijd. In de tijd dat ze wakker zijn, hebben ze hier geen enkel baat bij. In plaats daarvan kun je samen met hen spelen, voorlezen, liedjes zingen, of ze gewoon laten ontdekken in een veilige omgeving.
• Actief bezig zijn: Voor kinderen van 1 tot 2 jaar adviseert de WHO daarnaast minimaal 3 uur beweging per dag. Bezig zijn is belangrijk voor hun gezondheid en ontwikkeling, en kan niet worden vervangen door schermtijd.

Schermtijd en bewust omgaan met tv

Hoewel het geen absoluut verbod is, benadrukt de WHO wel het belang van wat je je kind aanbiedt als het gaat om schermtijd. Als je besluit om je baby schermtijd te geven, is het belangrijker om te letten op de inhoud en de balans.

Het gaat erom wat je laat zien en hoe je er samen mee omgaat. Een leerzaam filmpje kijken en er daarna over praten kan bijvoorbeeld een gezondere aanpak zijn dan je kind zonder begeleiding voor de tv te zetten.

En let ook op de timing. Schermtijd als vervanging voor slaap of actief spelen is geen goed idee. Dus stel duidelijke afspraken op met je partner over hoe je schermen wilt inzetten in de opvoeding. Zo zorg je ervoor dat schermtijd niet de gezonde ontwikkeling van je kindje in de weg staat.

Samen televisie kijken met je baby

Ondanks dat we weten dat tv-kijken voor baby’s niet ideaal is, maken veel ouders toch gebruik van filmpjes. Maar hoe zorg je ervoor dat dit op een verantwoorde manier gebeurt?

• Houd het kort: Als je je kleintje een filmpje wilt laten kijken, zorg dan dat het niet te lang duurt. Kies bijvoorbeeld voor een filmpje van 5 à 10 minuten, en zet daarna de televisie weer uit.
• Kijk samen: Ga gezellig samen met je baby voor de televisie zitten, zodat je kunt zien hoe hij reageert op wat er gebeurt. Zo heb je ook de mogelijkheid om samen over het filmpje te praten en je baby nieuwe woorden aan te leren, wat goed is voor zijn taalontwikkeling. Alleen voor de tv zetten heeft weinig toegevoegde waarde.
• Beperk de schermtijd: Je baby heeft echt geen schermtijd nodig voor zijn ontwikkeling. Korte momentjes kunnen geen kwaad, maar zorg dat de focus ligt op andere activiteiten zoals spelen, ontdekken en praten.
• Kies je momenten: Wil je zelf tv-kijken? Doe dat dan op een moment dat je baby niet in de kamer is. Zelfs als hij de beelden niet ziet, hoort hij de geluiden en zal hij nieuwsgierig worden. Zorg ervoor dat hij de rust krijgt die hij nodig heeft door dit buiten zijn bereik te houden.

Waar moet je op letten?

Als je toch een filmpje wilt aanzetten, kies dan voor programma’s of apps met:

• Duidelijke beelden: Vermijd snelle, drukke beelden. Duidelijke en simpele animaties werken het beste voor een baby.
• Rustig tempo: Programma’s met een langzaam en duidelijk tempo zijn beter te volgen voor kleintjes.
• Zachte geluiden: Vermijd harde en felle geluiden die je baby kunnen overstimuleren.

Goede voorbeelden zijn Nijntje, BabyTV, of Bumba. En vergeet niet, het belangrijkste is dat je baby het leuk vindt. Zelfs als andere programma’s misschien educatiever lijken, kies iets waar je kleintje blij van wordt. Het echte leren komt later wel op school!