Huilt je kleintje zodra je uit zijn zicht verdwijnt? Wil je baby of dreumes alleen nog maar bij jou zijn, de hele dag door? Lijkt hij bang te zijn voor vrijwel iedereen die hij niet goed kent?

Dit gedrag kan heel lastig zijn, maar is volkomen normaal en begrijpelijk vanuit zijn perspectief. Je baby ervaart waarschijnlijk verlatingsangst of eenkennigheid.

Verlatingsangst

Verlatingsangst, ook bekend als eenkennigheid of scheidingsangst, is een normale fase in de ontwikkeling van een kind die bij bijna elk kind voorkomt. Deze angst wordt zichtbaar wanneer je kind begint te huilen zodra vertrouwde mensen even weggaan.

Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer je je kleintje naar het kinderdagverblijf of een oppas brengt, maar ook thuis wanneer je hem naar bed brengt of wanneer hij ‘s nachts wakker wordt en beseft dat hij helemaal alleen is.

Op dat moment is hij bang dat je hem hebt verlaten en niet meer terugkomt. Hij moet nog leren begrijpen dat, zelfs al ben je even niet in zijn zicht, je niet voorgoed weg bent.

Eenkennigheid is een normale ontwikkelingsfase

De termen verlatingsangst en eenkennigheid worden vaak door elkaar gebruikt. Wanneer je baby tussen de 6 en 9 maanden oud is, begint hij vreemden van bekenden te onderscheiden.

Er zijn dan meestal een of twee personen waarbij het kind zich echt heel vertrouwd voelt, terwijl hij voor vrijwel alle andere mensen een beetje bang wordt.

Je merkt dat hij opeens niet meer bij opa op schoot wil zitten of zich tegen zijn moeder aandrukt wanneer de mevrouw achter de kassa tegen hem praat.

Deze fase begint vaak al voor het eerste levensjaar, maar ook peuters ervaren vaak nog angst voor het vreemde en onbekende.

Waarom treedt eenkennigheid op?

Eenkennigheid kan plotseling ontstaan en maakt deel uit van een natuurlijke ontwikkelingsfase. Bijna elk kind ervaart het, maar de mate waarin een kind ermee worstelt, kan afhangen van zijn persoonlijkheid.

Je kind begint steeds meer te begrijpen, maar er zijn nog veel dingen die hij niet snapt. Hij herkent nu het verschil tussen bekende en onbekende mensen en merkt dat het op het kinderdagverblijf anders is dan thuis.

Tegelijkertijd snapt hij nog niet dat onbekende mensen ook te vertrouwen kunnen zijn; dat kost tijd om te leren. Vanuit zijn veilige plek dicht bij jou kan hij die nieuwe dingen het beste ontdekken en begrijpen.

Daarom wil hij het liefst dicht bij jou blijven en vindt hij het niet prettig als je weggaat. Ook begrijpt hij nog niet dat, zelfs als je even uit het zicht bent, je niet helemaal verdwenen bent en weer terug zult komen.

Wanneer komt eenkennigheid het meest voor?

De periode van eenkennigheid is het sterkst tussen 8 en 18 maanden oud. Op deze leeftijd raakt een kind vaak in paniek zodra zijn favoriete ouder of verzorger niet meer zichtbaar is. Deze fase kan duren tot ongeveer 3 jaar. Naarmate je peuter ouder wordt, en met name als hij kleuter is, zal hij steeds beter in staat zijn om een tijdje zonder zijn ouders te zijn. Ze raken meer gewend aan verschillende mensen, kunnen zichzelf beter uitdrukken en worden minder afhankelijk van hun ouders of verzorgers.

Hoe om te gaan met eenkennigheid?

Het kan een groot compliment zijn dat je kleintje alleen bij jou wil zijn, maar het kan ook behoorlijk vermoeiend worden als je geen stap kunt zetten zonder dat hij begint te huilen. Het kan ook lastig zijn als je kindje zich hecht aan één ouder en minder geïnteresseerd is in de andere. Het is belangrijk om te begrijpen dat dit een normale fase is die waarschijnlijk vanzelf weer voorbijgaat.

Neem de angst serieus

Als ouder is het belangrijk om de angst van je kind serieus te nemen. Wanneer je kind bang is of in paniek raakt, stel hem dan gerust door hem te troosten, zodat hij zich veilig voelt. Hoewel je kind op den duur zal leren dat ook andere mensen te vertrouwen zijn, is het essentieel om hem de ruimte te geven om dit in zijn eigen tempo te ontdekken. Probeer het niet te forceren.

Ga niet te veel mee in de angst

Tegelijkertijd is het belangrijk om niet te veel mee te gaan in de eenkennigheid. Kinderen voelen goed aan wanneer ouders zich ook zorgen maken en gespannen omgaan met hun angst, waardoor ze het idee krijgen dat er echt iets is om bang voor te zijn. Als je je kind naar het kinderdagverblijf brengt, houd het afscheid dan kort. Blijf niet te lang hangen en kom niet terug om te kijken hoe het gaat, want dit maakt het voor je kind alleen maar lastiger.

Praktische tips bij eenkennigheid

Laat je stem horen als je uit het zicht bent

Wanneer je thuis bent en even uit zicht bent, blijf dan hoorbaar door bijvoorbeeld een liedje te zingen of wat te rommelen. Bekende geluiden kunnen je kind geruststellen en helpen zijn angst te overwinnen.

Speel kiekeboe

Het “kiekeboe” spel is een effectieve manier om je baby te leren dat “niet zien” niet betekent “weg en niet meer terugkomen”.

Neem duidelijk afscheid

Zorg ervoor dat je duidelijk afscheid neemt met een dikke knuffel en een vast ritueel, in plaats van stilletjes te vertrekken. Begroet je kind ook enthousiast wanneer je terugkomt.

Gebruik slaaprituelen

Voor kinderen die niet alleen durven slapen, kun je gebruik maken van vaste rituelen zoals zachtjes op de gang rommelen zodat je kind weet dat je nog in de buurt bent, of de wekkermethode waarbij je elke paar minuten even bij je kind kijkt.

Leg uit wat er gaat gebeuren

Als je kind oud genoeg is om te begrijpen wat je zegt, leg dan uit wat er gaat gebeuren en houd je aan je woorden. Zeg bijvoorbeeld: “Mama gaat nu heel even naar boven om je knuffel te pakken, maar ik kom zo weer terug.”

Ook als je kind begint te huilen, is het belangrijk om te laten zien dat je snel weer terugkomt, zodat hij leert dat hij op je kan vertrouwen.

Behoud consistentie en voorspelbaarheid in routines

Probeer zo veel mogelijk dagelijkse routines in stand te houden, zodat je kind weet wat hij kan verwachten. Consistentie en voorspelbaarheid bieden je kind een gevoel van veiligheid en controle.

Houd bijvoorbeeld vaste eet- en slaaptijden aan en vertel je kind op een duidelijke manier wat er die dag gaat gebeuren.

Dit geeft hem de kans om zich voor te bereiden op momenten dat je er even niet bent, waardoor hij meer vertrouwen krijgt in situaties waarbij je tijdelijk uit zicht bent.

Door deze tips te volgen, kun je je kind helpen om te leren omgaan met eenkennigheid op een manier die zijn vertrouwen versterkt en zijn wereld beetje bij beetje groter maakt.

Volg een vast afscheidspatroon

Bij het wegbrengen naar de oppas kan een vast ritueel helpen: jasje uit, even samen spelen met een favoriet speeltje, duidelijk zeggen dat je nu gaat en wanneer je weer terugkomt, en dan afscheid nemen. Laat de oppas eventueel troosten.

Geef beide ouders een rol

Als je kind een voorkeur heeft voor één ouder, laat de andere ouder dan ook troosten terwijl de favoriete ouder aanwezig is. Sta naast elkaar en stel je kind samen gerust.

Dit kan ook bij de oppas worden toegepast. Als je kind zijn armpjes naar de favoriete ouder uitstrekt, sta dat dan niet toe.

Stimuleer ontmoetingen met nieuwe mensen

Introduceer je kind op een rustige manier aan nieuwe gezichten door bijvoorbeeld samen met hem in de buurt te blijven wanneer er bezoek komt.

Laat vrienden of familieleden niet meteen proberen je kind vast te pakken of op schoot te nemen. Geef je kind de tijd om aan hun aanwezigheid te wennen en moedigen nieuwe contacten aan door hen even samen te laten spelen.

Dit kan beginnen met een simpele activiteit zoals een boekje lezen of een spelletje doen. Het is belangrijk dat je kind zich veilig voelt in de buurt van nieuwe mensen en leert dat onbekenden ook vertrouwd kunnen worden.