Elke baby ontwikkelt zich op zijn eigen unieke wijze. Dit betreft niet alleen de fysieke groei en het leren lopen, maar ook het ontwikkelen van spraak. Hoe leert een kind praten en wanneer kun je de eerste woordjes verwachten? Elk kind volgt hierin zijn eigen tijdlijn.

Het proces van leren praten begint al voor de geboorte, vanaf ongeveer 20 weken zwangerschap. Op dat moment begint je baby al geluiden op te vangen, zowel van binnen jouw lichaam als van daarbuiten.

Na de geboorte heeft je baby vaak al een voorkeur voor bekende geluiden, zoals de stemmen van zijn moeder en vader, die hij tijdens de zwangerschap veel heeft gehoord.

Huilen, het eerste geluid

Het eerste geluid dat je baby laat horen, is huilen. Dit is zijn manier om te communiceren dat hij iets nodig heeft—hij kan honger hebben, een vieze luier, moe zijn of gewoon behoefte hebben aan een knuffel.

Naast huilen produceert je baby ook andere geluiden zoals ‘eh’, ‘oh’, ‘uh’ en ‘ah’. Wanneer hij erg blij is, kan hij kirrende geluiden maken. Deze geluiden zullen na verloop van tijd evolueren en zich uitbreiden met andere klanken.

Brabbelen

Wanneer je baby ongeveer drie maanden oud is, begint hij te brabbelen. Op deze leeftijd probeert hij nog niet bewust iets specifieks te communiceren; het draait meer om het interactieve contact.

Wanneer je baby geluiden maakt en jij daarop reageert, moedig je hem aan om verder te experimenteren met geluiden.

De ontwikkeling van klanken bij baby’s gedurende de eerste zes maanden is wereldwijd hetzelfde. Kinderen overal ter wereld beginnen op vergelijkbare wijze te brabbelen. Het is pas wanneer ze actief beginnen te spreken dat de verschillen in uitspraak per taal duidelijk worden.

Uit onderzoek blijkt dat de manier waarop ouders reageren op het gebrabbel ook universeel is. Baby’s genieten van de hoge, speelse geluidjes die hun ouders maken, wat hun aandacht trekt en hun luistervaardigheden stimuleert.

Nabootsen

Terwijl je baby toewerkt naar het uitspreken van de eerste echte woordjes, is hij druk bezig met het nabootsen van klanken die hij hoort. Deze klanken zijn nog geen volledige woorden, maar ze beginnen er steeds meer op te lijken.

Met een beetje inzicht en geduld kun je deze vroege pogingen tot taal vaak al goed begrijpen.

De eerste woordjes

Passieve taalontwikkeling

Rond de leeftijd van zes maanden begint je baby een groeiende interesse te tonen in geluiden en taal. Hij begint steeds meer te begrijpen van wat er tegen hem gezegd wordt, hoewel hij nog niet in staat is om zelf te reageren. Dit stadium van taalontwikkeling, waarin het begrijpen voorafgaat aan het spreken, staat bekend als de passieve taalontwikkeling, die altijd voorloopt op de actieve taalontwikkeling.

Actieve taalontwikkeling

Je baby begint zijn taalvaardigheden te ontwikkelen door te experimenteren met verschillende geluiden en klanken. Vaak start hij met klinkers zoals ‘a’ en ‘o’, waarna langzaam medeklinkers zoals ‘m’ en ‘b’ volgen.

Dit proces van het uitspreken van betekenisvolle klanken en woorden staat bekend als de actieve taalontwikkeling.

Vóór de herkenning van de eerste echte woordjes, gebruikt je kind wat men ‘protowoorden’ noemt. Dit zijn consistente klanken of brabbels die een specifieke betekenis voor je kind dragen, maar nog niet de vorm van echte woorden hebben.

Bijvoorbeeld, ‘toepie’ zou kunnen verwijzen naar zijn speen.

Wanneer eerste woordjes?

Voor veel ouders is het eerste woordje van hun kind een memorabel moment. Maar wanneer kun je verwachten dat je kind zijn eerste woordjes spreekt?

Deze ontwikkeling varieert sterk per kind. Sommige kinderen spreken al woordjes voor hun eerste verjaardag, terwijl anderen er een paar maanden langer over doen.

Gemiddeld spreken kinderen hun eerste woordjes als ze tussen de één en anderhalf jaar oud zijn.

Welk eerste woordje?

Overal ter wereld behoren ‘mama’ en ‘papa’ tot de eerste woorden die een kind uitspreekt. Dit komt omdat baby’s vaak eerst de lipklanken M, P en B leren, die eenvoudig zijn om te vormen. Afhankelijk van zijn interesses en wat hij vaak hoort, kan je kind als eerste woordje iets als ‘bal’, ‘dag’ (‘da!’) of ‘auto’ zeggen.

In het begin kan je kind één enkel woord gebruiken om meerdere objecten of personen aan te duiden. Zo kan hij de buurman aanvankelijk ook ‘papa’ noemen, of een trein een ‘bus’ noemen.

Na dat eerste woordje volgen er vaak snel meer. Je kind ontdekt dat hij met geluiden en woorden dingen duidelijk kan maken. De eerste jaren zal hij nog veel brabbelen en zijn veel woorden nog niet volledig gevormd. Hij zegt bijvoorbeeld ‘ape’ in plaats van ‘slapen’. Een woord dat je kind vaak gebruikt is ‘die’, waarbij hij naar iets wijst om het aan te duiden.

Je kind begint ook intonatie en ritme te gebruiken om verschillende dingen te communiceren. Met een vragend ‘Hond?’ kan hij vragen ‘Waar is de hond?’ of ‘Wat doet de hond?’. Met een nadrukkelijk ‘Hond!’ kan hij aangeven dat hij een hond buiten ziet of dat de hond iets doet wat niet mag.